Η χημικός που μιλούσε 16 γλώσσες - Η ιστορία της Kató Lomb

Κείμενο του podcast

Ben: Καλώς ήρθατε ξανά στο Vocafy Unpacked. Είμαι ο Ben και είμαι εδώ με την Clara. Σήμερα θα δοκιμάσουμε κάτι λίγο διαφορετικό. Θα βουτήξουμε στην ιστορία ενός αληθινού θρύλου της εκμάθησης γλωσσών, κάποιου του οποίου οι μέθοδοι μοιάζουν απίστευτα σύγχρονες, παρόλο που ξεκίνησε το ταξίδι της σχεδόν έναν αιώνα πριν.

Clara: Γεια σου Ben. Είμαι πραγματικά ενθουσιασμένη γι' αυτό. Μιλάμε για την Kató Lomb, μια Ουγγαρέζα διερμηνέα και πολύγλωσση που αποτελεί προσωπικό ήρωα για πολλούς που μαθαίνουν γλώσσες, συμπεριλαμβανομένου και εμένα.

Ben: Οφείλω να ομολογήσω, το όνομά της μου ήταν άγνωστο μέχρι που την ανέφερες. Τι κάνει την ιστορία της τόσο ξεχωριστή;

Clara: Λοιπόν, για αρχή, δεν ήταν «φυσικό ταλέντο». Οι δάσκαλοί της, της είπαν ότι δεν είχε καθόλου ταλέντο στις γλώσσες. Ήταν καταρτισμένη χημικός με διδακτορικό στη φυσική και τη χημεία. Το ταξίδι της στις γλώσσες δεν ξεκίνησε σε μια τάξη, αλλά από καθαρή πλήξη και περιέργεια κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.

Ben: Χημικός; Δεν είναι το υπόβαθρο που θα περίμενα για κάποιον που έμαθε... πόσες γλώσσες;

Clara: Χρησιμοποιούσε ενεργά δεκαέξι. Και έμαθε την πρώτη της, τα ρωσικά, μόνη της ενώ κρυβόταν, χρησιμοποιώντας μόνο ένα λαϊκό μυθιστόρημα και ένα λεξικό. Αυτή η εμπειρία διαμόρφωσε ολόκληρη τη φιλοσοφία της. Για εκείνη, οι γλώσσες δεν ήταν ακαδημαϊκά αντικείμενα· ήταν εργαλεία σύνδεσης, παράθυρα σε άλλους κόσμους.

Ben: Ποιο ήταν λοιπόν το μυστικό της; Αν δεν ήταν το φυσικό ταλέντο, τι ήταν;

Clara: Στην πραγματικότητα είχε μια φόρμουλα γι' αυτό, την οποία λατρεύω. Είπε: Επιτυχία = (Επενδεδυμένος Χρόνος + Κίνητρο) / Αναστολή.

Ben: Ας το αναλύσουμε αυτό. Ο χρόνος και το κίνητρο βγάζουν νόημα. Αλλά διαίρεση με την αναστολή; Τι σημαίνει αυτό;

Clara: Η αναστολή είναι ο φόβος του λάθους. Είναι εκείνη η φωνή στο κεφάλι σου που λέει, «Μη μιλάς μέχρι να μπορείς να το πεις τέλεια». Η Lomb πίστευε ότι αυτό ήταν το μοναδικό μεγαλύτερο εμπόδιο στην εκμάθηση. Ολόκληρη η μέθοδός της βασίζεται στη μεγιστοποίηση του κινήτρου και την απόλυτη ελαχιστοποίηση αυτού του φόβου. Είχε πει τη διάσημη φράση: «Μια γλώσσα είναι το μόνο πράγμα που αξίζει να γνωρίζεις έστω και άσχημα».

Ben: Λατρεύω αυτό το απόφθεγμα! Είναι τόσο απελευθερωτικό. Λοιπόν, πώς ενίσχυε αυτόν τον παράγοντα του κινήτρου;

Clara: Ο νούμερο ένα κανόνας της ήταν: ακολούθησε το ενδιαφέρον σου, όχι ένα πρόγραμμα σπουδών. Επέμενε ότι πρέπει να μαθαίνεις από περιεχόμενο που σε συναρπάζει πραγματικά. Δεν έχει σημασία αν είναι ένα αστυνομικό μυθιστόρημα, ένα τεχνικό εγχειρίδιο ή κουτσομπολιά για διασήμους. Αν σε ενδιαφέρει πραγματικά το περιεχόμενο, ο εγκέφαλός σου δεν θα νιώθει ότι «διαβάζει».

Ben: Αυτό μοιάζει πολύ με τη φιλοσοφία πίσω από το Vocafy—να μαθαίνεις από περιεχόμενο που αγαπάς.

Clara: Ακριβώς. Ήταν πρωτοπόρος αυτής της ιδέας. Είχε μια τεχνική που ονόμαζε «βιβλιο-βουτιά». Διάλεγε ένα βιβλίο στη γλώσσα-στόχο της και απλώς το διάβαζε, από την αρχή μέχρι το τέλος. Αντιστεκόταν στον πειρασμό να ψάχνει κάθε άγνωστη λέξη. Αντ' αυτού, επικεντρωνόταν στο να πιάνει το γενικό νόημα της ιστορίας από τα συμφραζόμενα, και έπιανε το λεξικό μόνο όταν μια λέξη επανεμφανιζόταν συνεχώς και εμπόδιζε την κατανόησή της.

Ben: Αυτή είναι μια γενναία προσέγγιση. Οι περισσότεροι από εμάς νιώθουμε την ανάγκη να καταλαβαίνουμε κάθε λέξη.

Clara: Αλλά αυτό είναι που σκοτώνει τη φόρα και τη χαρά! Το σκεπτικό της ήταν να χτίσεις πρώτα έναν «γλωσσικό πυρήνα». Να αποκτήσεις μια αίσθηση του ρυθμού και της δομής της γλώσσας μέσα από τεράστιες ποσότητες ανάγνωσης και ακρόασης. Οι κανόνες γραμματικής μπορούν να έρθουν αργότερα, και θα βγάζουν πολύ περισσότερο νόημα επειδή απλώς θα δίνεις ονόματα σε μοτίβα που έχεις ήδη αρχίσει να αναγνωρίζεις διαισθητικά.

Ben: Εντάξει, άρα έχουμε μαζική εισροή πληροφοριών βασισμένη στο ενδιαφέρον και μια άφοβη στάση απέναντι στα λάθη. Τι άλλο υπήρχε στην εργαλειοθήκη της;

Clara: Δύο ακόμα πολύ πρακτικά πράγματα. Πρώτον, κάν' το καθημερινή συνήθεια. Πίστευε ακράδαντα ότι 10-15 λεπτά εστιασμένης μελέτης κάθε μέρα είναι πολύ πιο ισχυρά από ένα τρίωρο παπαγαλίας μία φορά την εβδομάδα. Χρησιμοποιούσε αυτό που ονόμαζε «νεκρό χρόνο» —περιμένοντας στην ουρά, στις μετακινήσεις— για να κάνει επανάληψη σε λέξεις ή να ακούει.

Ben: Αυτή είναι μια συνήθεια που όλοι μπορούμε να χτίσουμε. Ποιο ήταν το δεύτερο πράγμα;

Clara: Αυτό μπορεί να ακούγεται λίγο παράξενο, αλλά είναι ιδιοφυές: συνήθισε τον ήχο της φωνής σου. Ενθάρρυνε τους μαθητές να διαβάζουν κείμενα δυνατά και ακόμη και να μιλούν στον εαυτό τους στη γλώσσα-στόχο. Σε βοηθά να ξεπεράσεις αυτό το ψυχολογικό εμπόδιο της ομιλίας. Κάνει τις λέξεις να νιώθεις ότι σου ανήκουν, οπότε όταν έρθει η ώρα να μιλήσεις σε κάποιον άλλο, δεν σου φαίνεται τόσο ξένο και τρομακτικό.

Ben: Λοιπόν, για να συνοψίσουμε τη φιλοσοφία της: Ξέχασε το ταλέντο. Βρες κάτι που αγαπάς, βούτα μέσα σε αυτό, μη φοβάσαι να κάνεις λάθος, κάν' το λίγο κάθε μέρα και εξασκήσου μιλώντας στον εαυτό σου. Ακούγεται τόσο απλό, τόσο... ανθρώπινο.

Clara: Έτσι είναι. Και αυτή είναι η διαχρονική κληρονομιά της. Η Kató Lomb απομυθοποίησε την εκμάθηση γλωσσών. Έδειξε ότι δεν είναι ένα χάρισμα που προορίζεται για λίγους ταλαντούχους, αλλά μια δεξιότητα προσιτή σε οποιονδήποτε με αρκετή περιέργεια και τη σωστή, πρακτική προσέγγιση. Απέδειξε ότι το ταξίδι προς την ευχέρεια δεν ξεκινά με ένα ειδικό γονίδιο, αλλά με μία μόνο, συναρπαστική ιστορία.

Ben: Τι ισχυρό μήνυμα. Είναι σαν να μιλούσε απευθείας σε κάθε μαθητή που έχει νιώσει ποτέ απογοήτευση ή πίστευε ότι «απλώς δεν είναι καλός στις γλώσσες».

Clara: Απολύτως. Μας δίνει σε όλους την άδεια να είμαστε ατελείς μαθητές, και κάνοντάς το αυτό, μας δείχνει τον πιο άμεσο δρόμο για να γίνουμε πραγματικά άπταιστοι.

Ben: Clara, σε ευχαριστώ που μοιράστηκες την ιστορία της. Νιώθω πραγματικά εμπνευσμένος.

Clara: Παρακαλώ. Ελπίζω και οι ακροατές μας το ίδιο.