Chemiczka, która znała 16 języków – historia Kató Lomb

Scenariusz podcastu

Ben: Witajcie z powrotem w Vocafy Unpacked. Tu Ben, a ze mną jest Clara. Dzisiaj spróbujemy czegoś nieco innego. Zagłębimy się w historię prawdziwej legendy nauki języków, kogoś, czyje metody wydają się niezwykle nowoczesne, mimo że swoją podróż rozpoczęła prawie sto lat temu.

Clara: Cześć, Ben. Jestem bardzo podekscytowana tym tematem. Mówimy o Kató Lomb, węgierskiej tłumaczce i poliglotce, która jest osobistą bohaterką dla wielu uczących się języków, w tym dla mnie.

Ben: Muszę przyznać, że jej nazwisko nic mi nie mówiło, dopóki o niej nie wspomniałaś. Co sprawia, że jej historia jest tak wyjątkowa?

Clara: Cóż, na początek, nie była „urodzonym talentem”. Nauczyciele mówili jej nawet, że nie ma zdolności do języków. Była wykształconą chemiczką z doktoratem z fizyki i chemii. Jej przygoda z językami nie zaczęła się w szkolnej ławce, ale ze zwykłej nudy i ciekawości podczas II wojny światowej.

Ben: Chemiczka? Nie jest to wykształcenie, jakiego spodziewałbym się po kimś, kto nauczył się... ilu języków?

Clara: Aktywnie posługiwała się szesnastoma. A swojego pierwszego, rosyjskiego, nauczyła się sama, w ukryciu, używając tylko taniej powieści i słownika. To doświadczenie ukształtowało całą jej filozofię. Dla niej języki nie były przedmiotami akademickimi; były narzędziami do nawiązywania kontaktów, oknami na inne światy.

Ben: Więc w czym tkwił jej sekret? Jeśli nie w naturalnym talencie, to w czym?

Clara: Właściwie miała na to wzór, który uwielbiam. Mówiła: Sukces = (Zainwestowany Czas + Motywacja) / Zahamowania.

Ben: Rozłóżmy to na czynniki pierwsze. Czas i motywacja mają sens. Ale dzielenie przez zahamowania? Co to znaczy?

Clara: Zahamowania to strach przed popełnianiem błędów. To ten głos w głowie, który mówi: „Nie odzywaj się, dopóki nie będziesz w stanie powiedzieć tego idealnie”. Lomb uważała, że to największa bariera w nauce. Cała jej metoda opiera się na maksymalizacji motywacji i absolutnym minimalizowaniu tego strachu. Jej słynne powiedzenie brzmi: „Język jest jedyną rzeczą, którą warto znać nawet słabo”.

Ben: Uwielbiam ten cytat! Jest taki uwalniający. Jak w takim razie podkręcała ten czynnik motywacji?

Clara: Jej zasada numer jeden brzmiała: podążaj za swoimi zainteresowaniami, a nie za programem nauczania. Nalegała, by uczyć się z materiałów, które naprawdę cię fascynują. Nie ma znaczenia, czy to kryminał, instrukcja techniczna czy plotki o celebrytach. Jeśli treść autentycznie cię interesuje, twój mózg nie będzie czuł, że się „uczy”.

Ben: Brzmi to bardzo podobnie do filozofii Vocafy – nauki z treści, które uwielbiasz.

Clara: Dokładnie. Była pionierką tej idei. Miała technikę, którą nazywała „kąpielą w książce”. Wybierała książkę w docelowym języku i po prostu ją czytała, od początku do końca. Opierała się pokusie sprawdzania każdego nieznanego słowa. Zamiast tego skupiała się na zrozumieniu ogólnego sensu historii z kontekstu, sięgając po słownik tylko wtedy, gdy jakieś słowo ciągle się powtarzało i uniemożliwiało jej zrozumienie.

Ben: To odważne podejście. Większość z nas czuje potrzebę rozumienia każdego słowa.

Clara: Ale to właśnie zabija zapał i radość! Chodziło jej o to, by najpierw zbudować „rdzeń języka”. Złapać rytm i strukturę języka poprzez ogromną ilość czytania i słuchania. Zasady gramatyczne mogą przyjść później i będą miały o wiele więcej sensu, ponieważ będziesz jedynie nadawać nazwy wzorcom, które już intuicyjnie zacząłeś rozpoznawać.

Ben: Okej, czyli mamy ogromną ilość materiału opartego na zainteresowaniach i nieustraszone podejście do błędów. Co jeszcze miała w swoim zestawie narzędzi?

Clara: Jeszcze dwie bardzo praktyczne rzeczy. Po pierwsze, uczyń z tego codzienny nawyk. Głęboko wierzyła, że 10-15 minut skoncentrowanej nauki każdego dnia jest o wiele potężniejsze niż trzygodzinna sesja wkuwania raz w tygodniu. Wykorzystywała to, co nazywała „martwym czasem” – czekanie w kolejce, dojazdy – do powtarzania słówek lub słuchania.

Ben: To nawyk, który każdy z nas może wyrobić. A druga rzecz?

Clara: Ta może zabrzmieć trochę dziwnie, ale jest genialna: przyzwyczaj się do dźwięku własnego głosu. Zachęcała uczących się do czytania tekstów na głos, a nawet do mówienia do siebie w docelowym języku. To pomaga pokonać psychologiczną barierę przed mówieniem. Sprawia, że słowa stają się twoje, więc kiedy przychodzi czas na rozmowę z drugą osobą, nie wydaje się to takie obce i przerażające.

Ben: Czyli, podsumowując jej filozofię: zapomnij o talencie. Znajdź coś, co kochasz, zanurz się w tym, nie bój się mylić, rób to codziennie po trochu i ćwicz mówienie do siebie. Brzmi tak prosto, tak... ludzko.

Clara: Bo tak jest. I to jest jej trwała spuścizna. Kató Lomb odmitologizowała naukę języków. Pokazała, że to nie dar zarezerwowany dla nielicznych utalentowanych, ale umiejętność dostępna dla każdego, kto ma wystarczająco dużo ciekawości i odpowiednie, praktyczne podejście. Udowodniła, że podróż do płynności nie zaczyna się od specjalnego genu, ale od jednej, wciągającej historii.

Ben: Co za potężne przesłanie. To tak, jakby mówiła bezpośrednio do każdego uczącego się, który kiedykolwiek czuł frustrację lub wierzył, że „po prostu nie ma głowy do języków”.

Clara: Zdecydowanie. Daje nam wszystkim pozwolenie na bycie niedoskonałymi uczniami i w ten sposób pokazuje nam najprostszą drogę do osiągnięcia prawdziwej płynności.

Ben: Clara, dziękuję, że podzieliłaś się jej historią. Czuję się naprawdę zainspirowany.

Clara: Nie ma za co. Mam nadzieję, że nasi słuchacze również.