Laden
Science Curiosities

Waarom 'een miljard' niet overal hetzelfde is

Stel u voor dat u een Engelstalige krantenkop leest: "The company reached a valuation of one billion euros." Als uw moedertaal Nederlands is, denkt u misschien: "Wauw, een biljoen euro!" Maar dan hebt u het mis. Die 'billion' is eigenlijk wat wij in het Nederlands een 'miljard' noemen (10⁹), en het misverstand kan een factor duizend afwijken.

Gábor Bíró
18 mei 2024 Leestijd: 4 min.
Waarom 'een miljard' niet overal hetzelfde is

Dit is geen eenvoudige vertaalfout; het is een fundamenteel systemisch verschil in hoe talen tellen. Voor iedereen die een nieuwe taal leert, vooral in de wereld van wetenschap, financiën of journalistiek, is het begrijpen van dit verschil niet zomaar een interessant weetje – het is essentieel. Dit is het verhaal van de korte en lange schaal, een verborgen regel die de getallenwereld regeert.

De Oorsprong van de Verwarring: Een Verhaal van Twee Schalen

De verwarring komt voort uit twee verschillende systemen voor het benoemen van grote getallen, beide eeuwen geleden ontstaan in Frankrijk.

  1. De Korte Schaal: In dit systeem is elke nieuwe '-iljoen'-term duizend (1.000) keer groter dan de vorige.
    • Een miljoen = 1.000.000
    • Een billion = duizend miljoen (10⁹)
    • Een trillion = duizend miljard (10¹²)
    Dit is de standaard in het grootste deel van de Engelssprekende wereld (VS, VK, Australië, etc.) en is het dominante systeem geworden in internationale financiën en wetenschappelijke rapportage. Interessant is dat het Verenigd Koninkrijk in 1974 officieel overschakelde van de lange naar de korte schaal om aan te sluiten bij de Verenigde Staten.
  2. De Lange Schaal: Dit systeem introduceert een nieuwe '-iljoen'-term voor elke één miljoen (1.000.000) keer de vorige '-iljoen'-term. Een tussenstap, meestal eindigend op "-iard" of een vergelijkbare constructie, wordt gebruikt voor de duizendvoudige toename.
    • Een miljoen = 1.000.000
    • Een miljard (of equivalent) = duizend miljoen (10⁹)
    • Een biljoen = één miljoen miljoen (10¹²)
    Dit systeem wordt gebruikt in het grootste deel van Continentaal Europa (Duitsland, Spanje, Italië, Polen, etc.) en veel delen van Latijns-Amerika.

Een Wereldwijd Overzicht

Laten we eens kijken hoe dit in verschillende talen uitpakt. De belangrijkste getallen om in de gaten te houden zijn 10⁹ en 10¹².

Getalswaarde Naam Korte Schaal (bijv. Engels) Naam Lange Schaal (bijv. Duits, Spaans, Nederlands) Schaalsysteem
10⁶ million million / millón / milione (Universeel)
10⁹ billion milliard / Milliarde / miljard / mil millones¹ Kort vs. Lang
10¹² trillion billion / Billion / biljoen / billón Kort vs. Lang
10¹⁵ quadrillion billiard / Billiarde / mil billones Kort vs. Lang

Taalspecifieke opmerkingen:

  • ¹Spaans: Om 10⁹ uit te drukken, gebruikt het Spaans 'mil millones' ("duizend miljoen"). Het woord 'milliard' wordt niet gebruikt.
  • Frans: Frankrijk is een fascinerend geval. Historisch gezien gebruikte het de lange schaal. Hoewel de lange schaal (milliard, billion) nog steeds gebruikelijk is in alledaagse spraak en oudere teksten, is het officiële en wetenschappelijke gebruik tegenwoordig grotendeels verschoven naar de korte schaal om aan te sluiten bij internationale standaarden. Dit kan zelfs voor moedertaalsprekers verwarring veroorzaken.
  • Italiaans: Maakt gebruik van de lange schaal met 'miliardo' (10⁹) en 'bilione' (10¹²).

Zoals u ziet, lijken het Engelse woord "billion" en het Spaanse woord "billón" op elkaar, maar vertegenwoordigen ze enorm verschillende hoeveelheden. Dit is een klassiek "vals vriendje" dat een leerling gemakkelijk kan misleiden.

Hoe u dit miljardenmisverstand voorkomt

  1. Ken het systeem van uw doeltaal: De eerste stap is bewustzijn. Wanneer u een nieuwe taal leert, zoek dan uit of deze de lange of korte schaal gebruikt. Deze ene informatie bespaart u talloze hoofdpijn.
  2. Gebruik bij twijfel wetenschappelijke notatie: In elke professionele of wetenschappelijke context waar precisie cruciaal is, is het gebruik van wetenschappelijke notatie (10⁹, 10¹²) de veiligste, meest eenduidige manier om grote getallen uit te drukken. Het is de ware universele taal van getallen.
  3. Oefen met context: Kennis is één ding, maar het tot een tweede natuur maken is iets anders. De beste manier om dit verschil te internaliseren is door actief te oefenen. Maak een speciale studiebundel aan in uw favoriete leerapp (u kunt bijvoorbeeld in Vocafy een verzameling maken met aangepaste voorbeeldzinnen en audio van moedertaalkwaliteit). Oefen het verschil met flashcards die het getal koppelen aan de juiste naam in zowel uw moedertaal als uw doeltaal.
    • Voorbeeld Flashcard (voor een Engelssprekende die Spaans leert):
      • Voorkant: 1.000.000.000.000
      • Achterkant: Engels: trillion | Spaans: billón
Taal Term voor 10⁹
(duizend miljoen)
Term voor 10¹²
(miljoen miljoen)
Gebruikt Schaalsysteem
Engels billion trillion Korte Schaal
Duits Milliarde Billion Lange Schaal
Spaans mil millones billón Lange Schaal
Frans¹ milliard billion Lange Schaal (traditioneel)
Italiaans miliardo bilione Lange Schaal
Hongaars milliárd billió Lange Schaal
Nederlands miljard biljoen Lange Schaal

Meer dan alleen een Getal

Het begrijpen van de lange en korte schaal is een perfect voorbeeld van hoe taal leren verder gaat dan vocabulaire. Het gaat over het begrijpen van verschillende denksystemen en culturen. Door bewust te zijn van deze numerieke kloof, voorkomt u niet alleen een potentiële fout; u wordt een preciezere, bewustere en wereldsgezinde communicator. De volgende keer dat u een "billion" of een "billón" ziet, ziet u niet alleen een woord – u ziet er een heel systeem achter.